Ο Τύρναβος
Ο Τύρναβος είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στο Νομό Λάρισας και η πέμπτη μεγαλύτερη στη Θεσσαλία.
Επικράτησαν τρείς εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος.
Σύμφωνα με την πρώτη, πρόκειται για σλαβική λέξη, που σημαίνει αγκαθότοπος, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη, ο Τύρναβος έλαβε το όνομα του από τις τούρνες, δηλ. τα ψάρια, που διαβίωναν στα νερά του Τιταρήσιου ποταμού ή Ξηριά.
Σύμφωνα με την πρώτη, πρόκειται για σλαβική λέξη, που σημαίνει αγκαθότοπος, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη, ο Τύρναβος έλαβε το όνομα του από τις τούρνες, δηλ. τα ψάρια, που διαβίωναν στα νερά του Τιταρήσιου ποταμού ή Ξηριά.
Η τρίτη εκδοχή βασίζεται στο χειρόγραφο του 10ου αιώνα «Βίος του Αγίου Νικολάου του Νέου το εν Βουναίνη», όπου αναφέρεται το τοπωνύμιο «όρος Τέρναβον». Πολλοί ταύτισαν το όρος με τη σημερινή Μελούνα, στα ριζά της οποίας βρίσκεται ο Τύρναβος. Χτισμένος αριστερά του Τιταρήσιου σε 90μ. ύψος (που πηγάζει από το όρος Τίταρος), είναι στο σταυροδρόμι, που συνδέει την πεδιάδα της Λάρισας με την Ελασσόνα.
Η πόλη του Τυρνάβου είναι γνωστή για το τσίπουρο καθώς και το καρναβάλι και το μοναδικό έθιμο στην Ελλάδα, το Μπουρανί. Τα τελευταία χρόνια, το Τυρναβίτικο Καρναβάλι θεωρείται το μεγαλύτερο και καλύτερο Καρναβάλι της Κεντρικής Ελλάδας και αποτελεί εκδήλωση Πανελλήνιας Εμβέλειας.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΜΠΕΛΟΥ - ΟΙΝΟΥ - ΟΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Το Αρχοντικό του Καράσσου είναι κληροδότημα των κληρονόμων της οικογένειας Καράσσου προς τον Δήμο Τυρνάβου, με σκοπό να λειτουργήσει ως Λαογραφικό Μουσείο. Σήμερα το κτίσμα έχει αποκατασταθεί πλήρως και είναι στην διάθεση του κοινού με πλούσιο υλικό και λειτουργεί ως μουσείο Αμπέλου - Οίνου - Οίκου Ανθρώπου.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΡΑΣΣΟΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1884. Ήταν το πρώτο παιδί πολυμελούς οικογένειας του Αστερίου Καράσσου. Σε ηλικία 18 χρόνων έφυγε στην Αμερική αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τη δύσκολη ζωή του μετανάστη. Στη 10ετία του 1950 ήταν ένας από τους πλουσιότερους Έλληνες μετανάστες της Αμερικής. Ασχολήθηκε με το εμπόριο, με χρηματιστηριακές εργασίες και ήταν ιδιοκτήτης μεγάλων ξενοδοχείων, όπως στη Νέα Υόρκη, στο New Haven, στη Βοστώνη και στη Φλώριδα.
Το 1960 γύρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα του για να περάσει τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του και να βοηθήσει τους συμπατριώτες του. Από την πρώτη στιγμή τον απασχόλησε το θέμα της διάθεσης της μεγάλης περιουσίας του για κοινοφελή έργα στη γενέτειρα του. Αποφάσισε έτσι να ανεγείρει Δημαρχιακό Μέγαρο, που δεν είχε η πόλη.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΡΑΣΣΟΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1884. Ήταν το πρώτο παιδί πολυμελούς οικογένειας του Αστερίου Καράσσου. Σε ηλικία 18 χρόνων έφυγε στην Αμερική αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τη δύσκολη ζωή του μετανάστη. Στη 10ετία του 1950 ήταν ένας από τους πλουσιότερους Έλληνες μετανάστες της Αμερικής. Ασχολήθηκε με το εμπόριο, με χρηματιστηριακές εργασίες και ήταν ιδιοκτήτης μεγάλων ξενοδοχείων, όπως στη Νέα Υόρκη, στο New Haven, στη Βοστώνη και στη Φλώριδα.
Το 1960 γύρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα του για να περάσει τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του και να βοηθήσει τους συμπατριώτες του. Από την πρώτη στιγμή τον απασχόλησε το θέμα της διάθεσης της μεγάλης περιουσίας του για κοινοφελή έργα στη γενέτειρα του. Αποφάσισε έτσι να ανεγείρει Δημαρχιακό Μέγαρο, που δεν είχε η πόλη.
Ιστορία
Η περίοδος του 18ου αιώνα χαρακτηρίζεται ακόμη από μια ανάπτυξη σε πολλούς τομείς, ένας από τους οποίους είναι η βιοτεχνία και συγκεκριμένα η υφαντική τέχνη. Τα προϊόντα της ντόπιας υφαντικής φημιζόταν σ’όλο τον ελλαδικό χώρο και εκτός αυτού. Ο Τύρναβος ήταν ονομαστός από την εποχή του Ιουστινιανού για τα τυπωτά ματαξωτά τα «σταμπωτά» του.
Οι κάτοικοι επεξεργαζόταν το μετάξι και το ύφαιναν. Μαζί με τα μεταξωτά υφάσματα εμπορευόταν και τα γνωστά «μπουχάσια», βαμβακερά υφάσματα βαμμένα με ριζάρι και τα γαλάζια βαμμένα με λουλάκι. Απαιτούνταν χρόνος, επιμονή και επιμονή εργασία για τις στάμπες-καλούπια, που το καθένα ήταν μοναδικό έργο τέχνης. Συνήθως οι σταμπωτές, που ήταν αυτοδίδακτοι, σκάλιζαν τις στάμπες, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες από μαλακό ξύλο (φλαμούρι) ή σκληρό (αγριογκορτσιά). Η στάμπα με βασικό μαύρο περίγραμμα ονομαζόταν «μάνα» ή «μήτρα» και παρουσίαζε το πιο λεπτό σκάλισμα. Θέματα αντλούσαν από το ζωικό βασίλειο, από νεοκλασικά, αρχαιοελληνικά και νεότερα μοτίβα.
Ξακουστοί σκαλιστές στον Τύρναβο ήταν ο Λεων. Σαϊνης (τέλος 19ου αιώνα) και ο Θεμ. Ιωαννίδης, που φοίτησε σε Σχολείο Τέχνης και τα έργα του βραβεύτηκαν δυο φορές στη Διεθνή Έκθεση Θες/κης (1931,1935). Στην εποχή της ακμής τα εργαστήρια απασχολούσαν πάρα πολλούς τεχνίτες. Από το 19ο αιώνα ως το 1950 περίπου ακμάζει και η δαντελοπλεκτική, που στόλιζε την τοπική ενδυμασία (πουκάμισα, μπόλιες, πετσέτες κ.α.). Είδος δαντέλας με βελόνα ήταν η μπιμπίλα , που κατασκευαζόταν από άσπρη ή χρωματιστή ή χρυσή κλωστή. Η πιο χαρακτηριστική πολύχρωμη μπιμπίλα ήταν τα «κουκάκια», που τα φορούσαν οι γυναίκες στην σκέπη τους (κεφαλομάντηλο). Προμήθεια κουκακίων γινόταν όχι μόνο από χωριά του Νομού Λάρισας αλλά και εκτός αυτού.
Η μεταξουργία του Τυρνάβου άρχισε να δοκιμάζεται με την ανακάλυψη των συνθετικών υφαντικών υλών, ενώ η αμπελουργία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα με τη φυλλοξήρα, που ενέσκηψε πριν 60 περίπου χρόνια.
Η εκτεταμένη αμπελοκαλλιέργεια θεωρείται ο κύριος συντελεστής της οικονομικής ανάπτυξης του Τυρνάβου, στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν η βαμβακοκαλλιέργεια και η πρόοδος της γεωργίας γενικότερα. Υπήρξε εποχή κατά την οποία οι Τυρναβίτες καλλιεργούσαν σε μεγάλη έκταση μουριές για τη μεταξουργία, από την οποία παράγονταν κάθε χρόνο κουκούλια σε μεγάλη ποσότητα, τα οποία και προωθούνταν στην Ευρώπη.
Η αμπελουργία εκτός από τα περίφημα επιτραπέζια σταφύλια, παρήγαγε και εκλεκτά κρασιά, που είχαν κατακτήσει ολόκληρη την ελληνική αγορά.
Κατά την εποχή της δουλείας δεν ξέφυγαν από το χαράτσι και οι Τυρναβίτες αμπελουργοί. Πλήρωναν κι αυτό το φόρο κρασιού, το λεγόμενο κρασομοίρι. Πρόκειται για το μερίδιο του κρασιού (μούστου) που έπαιρνε η τούρκικη διοίκηση από τους αμπελοκαλλιεργητές. Είναι η δεκάτη στα αμπέλια. Η πληρωμή του κρασομοιρίου γίνονταν σε χρήμα πριν από τον τρύγο, δηλαδή πριν ακόμη οι αμπελοκαλλιεργητές συνάξουν την σοδειά.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι ιστορικοί, στον Τύρναβο αλλά και στη Λάρισα δούλευαν τα κόκκινα νήματα και ότι οι Αμπελακιώτες που απασχολούνταν σ’αυτά τα βαφεία όταν διαπίστωσαν ότι τα κέρδη από την δουλειά αυτή ήταν σημαντικά, έσπευσαν να δημιουργήσουν σχετικά εργαστήρια στην πατρίδα τους. Αναφέρεται μάλιστα και η πληροφορία πως την τέχνη της επεξεργασίας του βαμβακιού και της βαφής των νημάτων την έφεραν στον Τύρναβο από τη Μικρά Ασία Τυρναβίτες τεχνίτες και από εκεί διαδόθηκε στα Αμπελάκια και στη Ραψάνη.
Την εποχή εκείνη ο Τύρναβος ήταν μεγάλο εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο, ενώ το εμπόριο και οι τυρναβίτικες βιοτεχνικές επιχειρήσεις πήγαιναν πολύ καλά. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι το 1810 η φιλοτεχνία ήταν λαμπρή και από τα χειροτεχνεία του Τυρνάβου, όπου κατασκευάζονταν μάλλινα και μεταξωτά υφάσματα, εξάγονταν βαμβακερό νήμα, πανιά και μαντήλια, καθώς και χρωματιστά υφάσματα.
Σχετικά σημειώνεται ότι ο Γάλλος πρόξενος στην Άρτα έγραψε ότι, ο Τύρναβος έστελνε στη Γαλλία νήματα, πολύ πριν τ’Αμπελάκια αρχίσουν να φτιάχνουν νήματα και αποχτήσουν βαφεία. Επίσης ανέφερε ότι ο Γάλλος έμπορος αγόρασε στον Τύρναβο σημαντική ποσότητα νημάτων σε χρώμα κόκκινο που δεν ξεθώριαζε.
Την ίδια τύχη με τον αμπελακιώτικο συνεταιρισμό, που χρεοκόπησε είχαν και οι χειροτεχνίες του Τυρνάβου, όπου μάλιστα το 1813 εξολοθρεύτηκαν από την πανώλη περίπου 15.000 κάτοικοι της πόλης.
Οι κάτοικοι επεξεργαζόταν το μετάξι και το ύφαιναν. Μαζί με τα μεταξωτά υφάσματα εμπορευόταν και τα γνωστά «μπουχάσια», βαμβακερά υφάσματα βαμμένα με ριζάρι και τα γαλάζια βαμμένα με λουλάκι. Απαιτούνταν χρόνος, επιμονή και επιμονή εργασία για τις στάμπες-καλούπια, που το καθένα ήταν μοναδικό έργο τέχνης. Συνήθως οι σταμπωτές, που ήταν αυτοδίδακτοι, σκάλιζαν τις στάμπες, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες από μαλακό ξύλο (φλαμούρι) ή σκληρό (αγριογκορτσιά). Η στάμπα με βασικό μαύρο περίγραμμα ονομαζόταν «μάνα» ή «μήτρα» και παρουσίαζε το πιο λεπτό σκάλισμα. Θέματα αντλούσαν από το ζωικό βασίλειο, από νεοκλασικά, αρχαιοελληνικά και νεότερα μοτίβα.
Ξακουστοί σκαλιστές στον Τύρναβο ήταν ο Λεων. Σαϊνης (τέλος 19ου αιώνα) και ο Θεμ. Ιωαννίδης, που φοίτησε σε Σχολείο Τέχνης και τα έργα του βραβεύτηκαν δυο φορές στη Διεθνή Έκθεση Θες/κης (1931,1935). Στην εποχή της ακμής τα εργαστήρια απασχολούσαν πάρα πολλούς τεχνίτες. Από το 19ο αιώνα ως το 1950 περίπου ακμάζει και η δαντελοπλεκτική, που στόλιζε την τοπική ενδυμασία (πουκάμισα, μπόλιες, πετσέτες κ.α.). Είδος δαντέλας με βελόνα ήταν η μπιμπίλα , που κατασκευαζόταν από άσπρη ή χρωματιστή ή χρυσή κλωστή. Η πιο χαρακτηριστική πολύχρωμη μπιμπίλα ήταν τα «κουκάκια», που τα φορούσαν οι γυναίκες στην σκέπη τους (κεφαλομάντηλο). Προμήθεια κουκακίων γινόταν όχι μόνο από χωριά του Νομού Λάρισας αλλά και εκτός αυτού.
Η μεταξουργία του Τυρνάβου άρχισε να δοκιμάζεται με την ανακάλυψη των συνθετικών υφαντικών υλών, ενώ η αμπελουργία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα με τη φυλλοξήρα, που ενέσκηψε πριν 60 περίπου χρόνια.
Η εκτεταμένη αμπελοκαλλιέργεια θεωρείται ο κύριος συντελεστής της οικονομικής ανάπτυξης του Τυρνάβου, στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν η βαμβακοκαλλιέργεια και η πρόοδος της γεωργίας γενικότερα. Υπήρξε εποχή κατά την οποία οι Τυρναβίτες καλλιεργούσαν σε μεγάλη έκταση μουριές για τη μεταξουργία, από την οποία παράγονταν κάθε χρόνο κουκούλια σε μεγάλη ποσότητα, τα οποία και προωθούνταν στην Ευρώπη.
Η αμπελουργία εκτός από τα περίφημα επιτραπέζια σταφύλια, παρήγαγε και εκλεκτά κρασιά, που είχαν κατακτήσει ολόκληρη την ελληνική αγορά.
Κατά την εποχή της δουλείας δεν ξέφυγαν από το χαράτσι και οι Τυρναβίτες αμπελουργοί. Πλήρωναν κι αυτό το φόρο κρασιού, το λεγόμενο κρασομοίρι. Πρόκειται για το μερίδιο του κρασιού (μούστου) που έπαιρνε η τούρκικη διοίκηση από τους αμπελοκαλλιεργητές. Είναι η δεκάτη στα αμπέλια. Η πληρωμή του κρασομοιρίου γίνονταν σε χρήμα πριν από τον τρύγο, δηλαδή πριν ακόμη οι αμπελοκαλλιεργητές συνάξουν την σοδειά.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι ιστορικοί, στον Τύρναβο αλλά και στη Λάρισα δούλευαν τα κόκκινα νήματα και ότι οι Αμπελακιώτες που απασχολούνταν σ’αυτά τα βαφεία όταν διαπίστωσαν ότι τα κέρδη από την δουλειά αυτή ήταν σημαντικά, έσπευσαν να δημιουργήσουν σχετικά εργαστήρια στην πατρίδα τους. Αναφέρεται μάλιστα και η πληροφορία πως την τέχνη της επεξεργασίας του βαμβακιού και της βαφής των νημάτων την έφεραν στον Τύρναβο από τη Μικρά Ασία Τυρναβίτες τεχνίτες και από εκεί διαδόθηκε στα Αμπελάκια και στη Ραψάνη.
Την εποχή εκείνη ο Τύρναβος ήταν μεγάλο εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο, ενώ το εμπόριο και οι τυρναβίτικες βιοτεχνικές επιχειρήσεις πήγαιναν πολύ καλά. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι το 1810 η φιλοτεχνία ήταν λαμπρή και από τα χειροτεχνεία του Τυρνάβου, όπου κατασκευάζονταν μάλλινα και μεταξωτά υφάσματα, εξάγονταν βαμβακερό νήμα, πανιά και μαντήλια, καθώς και χρωματιστά υφάσματα.
Σχετικά σημειώνεται ότι ο Γάλλος πρόξενος στην Άρτα έγραψε ότι, ο Τύρναβος έστελνε στη Γαλλία νήματα, πολύ πριν τ’Αμπελάκια αρχίσουν να φτιάχνουν νήματα και αποχτήσουν βαφεία. Επίσης ανέφερε ότι ο Γάλλος έμπορος αγόρασε στον Τύρναβο σημαντική ποσότητα νημάτων σε χρώμα κόκκινο που δεν ξεθώριαζε.
Την ίδια τύχη με τον αμπελακιώτικο συνεταιρισμό, που χρεοκόπησε είχαν και οι χειροτεχνίες του Τυρνάβου, όπου μάλιστα το 1813 εξολοθρεύτηκαν από την πανώλη περίπου 15.000 κάτοικοι της πόλης.
Παιδεία - Δια βίου Μάθηση
Η λέξη «παιδεία» είναι παράγωγο του αρχαίου ρήματος «παιδεύω» που σημαίνει διδάσκω, εκπαιδεύω. Η λέξη παιδεία αναφέρεται στη νοητική και ψυχική καλλιέργεια ενός παιδιού, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της εκπαίδευσης (στις διάφορες βαθμίδες της). Η λ. κουλτούρα ενσωματώνει τη δήλωση τόσο της πνευματικής καλλιέργειας όσο και του πνευματικού πολιτισμού. Εκτός από την παροχή γνώσεων η εκπαίδευση αποσκοπεί επίσης στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς και στη διάπλασή του, δηλ. στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς και στην ανάπτυξη του ήθους του. Οι έννοιες αυτές αποδίδονται επίσης με τον όρο αγωγή.
Ουσιαστική παιδεία δεν μπορούμε να αποκτήσουμε, αν δεν τη θεμελιώσουμε στη δική μας, την πραγματική ζωή του νέου ελληνισμού και το εκφραστικό του όργανο, τη γλώσσα του ελληνικού λαού και τη ζωντανή παράδοσή του. Το άτομο την αποκτά ως μαθητής, κυρίως κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στο σχολείο (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο) και ως ενήλικας σε νυχτερινά σχολεία, σε διάφορα Σεμινάρια Εγκυκλοπαιδικής Μόρφωσης και Επιμόρφωσης κλπ. Αντιλαμβανόμαστε ότι από την παιδεία εξαρτάται η ατομική ευτυχία και η κοινωνική ευημερία του ανθρώπου.
Η αγωγή, η εκπαίδευση, η διδασκαλία είναι ειδικές και συστηματικές διαδικασίες επηρεασμού και μορφοποίησης. Πιο συγκεκριμένα η αγωγή είναι μια διαδικασία προσανατολισμού, που κατευθύνει τους ανθρώπους στο να συγκροτήσουν και να αξιολογήσουν τις εμπειρίες τους με ένα γενικά καθορισμένο τρόπο. Η εκπαίδευση οδηγεί τους ανθρώπους στην απόκτηση γνώσεων, αξιών, δεξιοτήτων, προδιαθέσεων κτλ. Τέλος, η διδασκαλία είναι μια διαδικασία μετάδοσης, δημιουργίας συνθηκών για την απόκτηση από τους ανθρώπους συγκεκριμένων γνώσεων, για την εσωτερίκευση συγκεκριμένων αξιών, την ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων, τον εθισμό σε συγκεκριμένους τρόπους δράσης / αντίδρασης κτλ.
- Διδασκαλία: μέσο για την επίτευξη της εκπαίδευσης
- Εκπαίδευση: μέσο για την επίτευξη της αγωγής
- Αγωγή: μέσο για την επίτευξη της παιδείας
Σχολεία Δήμου Τυρνάβου
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
|
Αριθμός Τηλεφώνων
|
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ
|
Αριθμός Τηλεφώνων
|
| 1ο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου |
249202390
| 1ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492024220
|
| 2ο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου |
2492022225
| 2ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492024440
|
| 3ο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου |
2492022655
| 3ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492023814
|
| 4ο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου |
2492022458
| 4ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492023170
|
| 5ο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου |
2492022624
| 5ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492022640
|
| Δημοτικό Σχολείο Δαμασίου |
2492066212
| 6ο Νηπιαγωγείο Τυρνάβου |
2492025685
|
| Δημοτικό Σχολείο Αργυροπουλίου |
2492041288
| Νηπιαγωγείο Δένδρων |
2410831519
|
| Δημοτικό Σχολείο Δένδρων/Πλατανουλίων |
2410831211 2410831513
| Νηπιαγωγείο Πλατανουλίων |
2410831213
|
| 1ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελώνα |
249203120 2492022945 (fax)
| Νηπιαγωγείο Δαμασίου |
2492066339
|
| 2ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελώνα |
2492031283 2492032931
| Νηπιαγωγείο Αργυροπουλίου |
2492041160
|
| 3ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελώνα |
2492031255
| 1ο Νηπιαγωγείο Αμπελώνα |
2492031405
|
| Δημοτικό Σχολείο Ροδιάς |
2492051511
| 2ο Νηπιαγωγείο Αμπελώνα |
2492032813
|
| 3ο Νηπιαγωγείο Αμπελώνα |
2492032372
| ||
| Νηπιαγωγείο Ροδιάς |
2492051230
| ||
ΓΥΜΝΑΣΙΑ
|
Αριθμός Τηλεφώνων
|
ΛΥΚΕΙΑ
|
Αριθμός Τηλεφώνων
|
| 1Ο Γυμνάσιο Τυρνάβου |
2492022223
| ΓΕΛ Τυρνάβου |
2492023566
|
| 2ο Γυμνάσιο Τυρνάβου |
2492022517
| ΕΠΑΛ Τυρνάβου |
2492022419
|
| Γυμνάσιο Αμπελώνα |
2492031316
| ΓΕΛ Αμπελώνα |
2492031155
|
| Γυμνάσιο Αργυροπουλίου |
2492041392
|
Αχιλλέας Τζάρτζανος 1873-1946
Γόνος μια απλής φτωχικής Τυρναβίτικης οικογένειας, κατάφερε χάρη στην μόρφωση και στην οξύτητα του νου του να διακριθεί ως εξέχουσα πνευματική προσωπικότητα. Το 1886, τελειώνοντας τις βασικές σπουδές στον Τυρνάβο γράφεται στο γυμνάσιο Λάρισας με υποτροφία του Δήμου Τυρνάβου και το 1890 εισάγεται στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν/μιου Αθηνών.
Το 1900 ανακυρύσσεται διδάκτορας του ίδιου Πανεπιστημίου. Διέπρεψε ως εκπαιδευτικός λειτουργός σε σχολεία και σχολαρχεία της Λάρισας και της Αθήνας. Υπήρξε μελετητής της Ελληνικής γλώσσας και εισηγητής του νεοδημοτικισμού. Υποστήριζε την τονική απλοποίηση της γλώσσας μας και στηριζόταν σ’αυτό που σήμερα ονομάζουμε «κοινή καθομιλουμένη». Επέμενε στον όρο μητρική γλώσσα διαχωρίζοντας την από δημοτική. Πρώτος απ’όλους επισήμαινε ότι η χρήση είναι ο κανόνας της γλώσσας κι ότι πρέπει να διδάσκεται η γραμματική της κοινής ομιλουμένης ελληνικής γλώσσας. Σύμφωνα με το Τζάρτζανο «Η γραμματική δεν έχει προορισμό να θέτει νόμους στη γλώσσα, χρωστά να παρουσιάζει πως μιλούμε. Νομοθέτης είναι ο λαός. Με τη γραμματική δε μαθαίνουμε τη γλώσσα, αλλά μαθαίνουμε για τη γλώσσα». Αναγνωρίστηκε από αξιόλογους πνευματικούς ανθρώπους ως μεγάλος δάσκαλος της γλώσσας και του έθνους μας. ΟΓιώργος Σεφέρης χαρακτηριστικά ανέφερε: «Στα χρόνια μας πρέπει να μην το ξεχνάμε. Το ζήτημα δεν είναι αν θα γράφουμε καθαρεύουσα ή δημοτική. Το τραγικό ζήτημα είναι αν θα γράφουμε ελληνική ή ένα οποιοδήποτε ελληνόμορφο εσπεράντο, σα να θέλουμε να ξεκάνουμε με όλα τα μέσα τη γλώσσα μας. Αυτή είναι η κατάσταση μας και δε μας μένει καιρός. Χωρίς μια φούχτα ανθρώπους σαν τον Αχιλλέα Τζάρτζανο, θα μιλούσαμε και θα γράφαμε όλοι μας εσπεράντο».
Ο προοδευτικός χαρακτήρας του έργου του δικαιώθηκε από τη γλωσσική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και τις θέσεις του πρεσβεύει μέχρι σήμερα η γλωσσολογία.
Το έργο του διακρίνεται σε φιλολογικό, γλωσσολογικό, κριτικό και χαρακτηρίζεται από συνθετότητα και επιστημονική αντικειμενικότητα. Σημαντική υπήρξε και η συγγραφική του δραστηριότητα.
Το Καρναβάλι
Το Τυρναβίτικο Καρναβάλι είναι ένα έθιμο με απροσπέλαστες ρίζες στο χρόνο.
Έχει μια ιστορία τουλάχιστον 100 ετών. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν,
διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχουν καταγραφές για το Καρναβάλι του Τυρνάβου,
παρά μόνο αναφορές σε κάποια σκόρπια κείμενα. Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση
του εμφανίζονται το 1898, με την ίδρυση του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου «Ανάπλασις».
Βέβαια, από τις αρχές του αιώνα έχει βρεθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό με μεγάλη
ιστορική και πολιτιστική αξία.
Έχει μια ιστορία τουλάχιστον 100 ετών. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν,
διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχουν καταγραφές για το Καρναβάλι του Τυρνάβου,
παρά μόνο αναφορές σε κάποια σκόρπια κείμενα. Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση
του εμφανίζονται το 1898, με την ίδρυση του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου «Ανάπλασις».
Βέβαια, από τις αρχές του αιώνα έχει βρεθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό με μεγάλη
ιστορική και πολιτιστική αξία.
Στην μακρόχρονη πορεία του, το Τυρναβίτικο Καρναβάλι γνώρισε αλλεπάλληλες επιθέσεις
από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, που θεωρούσαν ότι έβλαπτε τα χρηστά ήθη και έθιμα της εποχής.
Όμως, οι απαγορεύσεις των εκδηλώσεων δεν πτοούσαν τους Τυρναβίτες, που το γιόρταζαν
ακόμα και κρυφά, αφού γι’ αυτούς αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής τους παράδοσης.
Μετά τον πόλεμο, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στοΤυρναβίτικο Καρναβάλι ενσωματώθηκε
ένα νέο στοιχείο, τα πεζοπόρα τμήματα καρναβαλιστών. Έρχεται, όμως, η δικτατορία
και το απαγορεύει για ακόμα μια φορά. Το Καρναβάλι του Τυρνάβου
ξαναβρήκε το δρόμο του από το 1980 και μετά.
από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, που θεωρούσαν ότι έβλαπτε τα χρηστά ήθη και έθιμα της εποχής.
Όμως, οι απαγορεύσεις των εκδηλώσεων δεν πτοούσαν τους Τυρναβίτες, που το γιόρταζαν
ακόμα και κρυφά, αφού γι’ αυτούς αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής τους παράδοσης.
Μετά τον πόλεμο, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στοΤυρναβίτικο Καρναβάλι ενσωματώθηκε
ένα νέο στοιχείο, τα πεζοπόρα τμήματα καρναβαλιστών. Έρχεται, όμως, η δικτατορία
και το απαγορεύει για ακόμα μια φορά. Το Καρναβάλι του Τυρνάβου
ξαναβρήκε το δρόμο του από το 1980 και μετά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου